Trong căn phòng nhỏ tại Trường Trung học phổ thông chuyên Trần Phú (Hải Phòng), cô giáo Nguyễn Bích Nguyên – người sắp về hưu – vẫn đều đặn lên lớp, dạy học và “truyền lửa” cho các thế hệ học sinh với niềm đam mê đặc biệt dành cho tiếng Nga và văn hóa nước Nga. Hơn ba thập kỷ gắn bó với sự nghiệp giáo dục, cô không chỉ là một giáo viên tiếng Nga tận tụy, mà còn là cầu nối văn hóa, là người âm thầm vun đắp cho những thế hệ du học sinh Việt Nam tại Nga, bằng cả tâm huyết và niềm tin không đổi.
Từ Hà Nội đến Hải Phòng: Gắn bó trọn đời với giáo dục
Sinh ra tại Hà Nội, nhưng gần như toàn bộ tuổi trẻ và sự nghiệp của cô Bích Nguyên đều gắn bó với thành phố cảng Hải Phòng – nơi cô đã giảng dạy tại Trường Trung học phổ thông chuyên Trần Phú suốt nhiều năm. Với đồng nghiệp và học sinh, cô là một “giáo viên già” theo nghĩa đầy trân trọng: một người thầy mẫu mực, không ngừng học hỏi và đổi mới, đặc biệt là trong việc ứng dụng công nghệ vào giảng dạy.
Trong giai đoạn học sinh phải nghỉ học dài ngày vì dịch Covid-19, cô là một trong những giáo viên đầu tiên tại Hải Phòng làm chủ các công cụ học trực tuyến như Hangouts Meet và Microsoft Teams. Nhờ sự chủ động và tận tụy, cô không chỉ duy trì được chất lượng dạy học mà còn khơi gợi hứng thú học tập cho học sinh trong thời kỳ khó khăn.
Gieo mầm đam mê tiếng Nga trong thời đại mới
Cô Nguyên tâm sự rằng tiếng Nga từng là môn học phổ biến tại Việt Nam trong nhiều thập kỷ trước, nhưng kể từ sau những biến động chính trị tại Liên Xô vào năm 1991, việc dạy và học tiếng Nga dần mai một. Tuy vậy, tại Trường THPT chuyên Trần Phú, tiếng Nga vẫn được duy trì như một môn học ngoại ngữ trọng điểm – một phần là nhờ sự kiên trì và quyết tâm của cô cùng tổ bộ môn.
Cô chia sẻ: “Chúng tôi không chỉ dạy ngôn ngữ, mà còn gieo trong học sinh tình yêu đối với văn hóa, con người và tri thức Nga. Tôi luôn tin rằng, nếu có một thế hệ thứ hai yêu tiếng Nga, thì mối quan hệ Việt – Nga sẽ còn được bồi đắp bền vững hơn.”
Với nỗ lực không ngừng, các học sinh học tiếng Nga tại trường liên tục đạt giải cao trong các kỳ thi Olympic Quốc gia, và nhiều em đã thành công nhận được học bổng nhà nước theo diện học bổng hiệp định để du học Nga.
Kết nối giáo dục và văn hóa Việt – Nga
Từ năm 2012, cô Bích Nguyên đã tìm cách thiết lập quan hệ hợp tác giữa Trường THPT chuyên Trần Phú với các trường phổ thông tại Nga, trong đó tiêu biểu là một trường công lập tại thủ đô Moskva. Chương trình hợp tác giáo dục được duy trì thường xuyên thông qua trao đổi học sinh, giáo viên và các hoạt động văn hóa, học thuật trực tuyến.
Mỗi năm, các học sinh Hải Phòng có cơ hội đến Nga, tham gia lớp học, trải nghiệm mô hình homestay và tìm hiểu di sản văn hóa – lịch sử phong phú của quốc gia này. Ngược lại, học sinh Nga cũng được chào đón tại Việt Nam để khám phá vẻ đẹp truyền thống của đất nước hình chữ S.
Chính từ những hoạt động giao lưu đó, tình yêu với tiếng Nga và khát khao được học tập tại các trường đại học Nga đã được nuôi dưỡng trong nhiều học sinh.
Gặt hái thành quả từ những nỗ lực bền bỉ
Thành quả của chương trình kết nối ấy không chỉ dừng lại ở các chuyến thăm, mà còn thể hiện rõ nét qua số lượng học sinh nhận học bổng chính phủ Nga ngày một tăng. Từ năm 2015 đến nay, mỗi năm Trường chuyên Trần Phú có từ 15 đến 20 học sinh giành học bổng toàn phần đi du học Nga, học tập tại các trường đại học hàng đầu như MGU, Bauman, MIFI…
Chỉ riêng năm 2019, có đến 37 học sinh của trường đăng ký học bổng hiệp định, chiếm gần 20% tổng số 200 suất học bổng Nga dành cho bậc phổ thông trung học trên toàn quốc.
Các em được tuyển chọn dựa trên thành tích học tập xuất sắc, hoặc qua các kỳ thi Olympic chuyên môn do Trung tâm Khoa học và Văn hóa Nga tại Việt Nam tổ chức. Đây là kỳ thi trọng điểm trong khuôn khổ hợp tác giáo dục giữa Việt Nam và Liên bang Nga, thường niên thu hút hàng trăm thí sinh tài năng trên cả nước.
Tiếp nối hành trình từ Việt Nam đến nước Nga
Không chỉ là người dạy học, cô Bích Nguyên còn là “người truyền cảm hứng” cho nhiều thế hệ học sinh. Nhờ cô, hàng chục học sinh của Hải Phòng đã và đang có mặt tại Nga, học tập trong môi trường giáo dục tiên tiến, sinh hoạt trong môi trường quốc tế, đồng thời đóng vai trò là cầu nối văn hóa giữa hai đất nước.
Cô xúc động chia sẻ: “Tôi luôn cảm thấy tự hào khi nghe tin các em học tốt, sống tốt và có thể thích nghi nhanh với môi trường mới. Những phản hồi tích cực từ các em là động lực lớn nhất giúp tôi kiên trì với lựa chọn nghề nghiệp suốt bao năm.”
Khẳng định vai trò của giáo dục ngôn ngữ trong hội nhập
Trong bối cảnh hội nhập quốc tế sâu rộng, việc học thêm một ngoại ngữ không chỉ là mở rộng cánh cửa tri thức, mà còn là một cơ hội để thế hệ trẻ khám phá thế giới. Đặc biệt, với sự hồi sinh mạnh mẽ của Liên bang Nga trong các lĩnh vực khoa học, kỹ thuật, và nghiên cứu – các ngành học vốn là thế mạnh – thì việc theo đuổi học bổng du học Nga ngày càng trở nên hấp dẫn với học sinh Việt Nam.
Những nỗ lực của cô giáo Bích Nguyên và Trường chuyên Trần Phú chính là minh chứng rõ nét cho vai trò tiên phong của giáo dục địa phương trong việc kết nối toàn cầu, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh cao để giành được những học bổng toàn phần do chính phủ Nga và Việt Nam tài trợ.