Một thế kỷ sau tiếng đại bác vang lên từ chiến hạm Rạng Đông trên dòng Neva – mở màn cho Cách mạng Tháng Mười Nga – thế giới đã thay đổi, nhưng những giá trị về tình đoàn kết quốc tế vẫn còn nguyên vẹn trong mối quan hệ giữa Việt Nam và Liên bang Nga. Không chỉ là những mối thiện cảm mang tính lịch sử, tình hữu nghị Việt – Nga ngày nay đã và đang hiện diện sống động trong các lĩnh vực hợp tác thực chất, tiêu biểu nhất là ngành dầu khí – lĩnh vực được coi là một trong những trụ cột chiến lược của quan hệ song phương.
Cách mạng Tháng Mười Nga và mối duyên lịch sử Việt – Nga
Ngày 7-11-1917, Cách mạng Tháng Mười Nga giành thắng lợi đã mở ra một trang mới cho phong trào cách mạng thế giới. Dưới ánh sáng của cuộc cách mạng ấy, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã tìm ra con đường giải phóng dân tộc Việt Nam. Kể từ đó, mối quan hệ giữa hai dân tộc Việt – Nga (trước đây là Việt – Xô) được vun đắp trên nền tảng lý tưởng cộng sản và tình đoàn kết quốc tế.
Ngay từ tháng 1-1950, Liên Xô đã chính thức thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam – một quyết định mang tính bước ngoặt trong lịch sử ngoại giao hiện đại của đất nước. Trong suốt hơn 70 năm qua, tình cảm giữa hai nước không ngừng được củng cố. Liên Xô, và sau này là Liên bang Nga, đã đồng hành cùng Việt Nam trong cả những năm tháng chiến tranh khốc liệt lẫn công cuộc xây dựng và phát triển đất nước.
Những bước chân tiên phong và mối duyên với dầu khí
Năm 1959, chuyến thăm Azerbaijan của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đặt nền móng cho một mối quan hệ hợp tác lâu dài và bền vững trong lĩnh vực năng lượng – đặc biệt là ngành dầu khí. Chính từ đó, hàng ngàn chuyên gia Liên Xô đã đến Việt Nam, đi vào tận rừng sâu, vượt núi đá hiểm trở để cùng người Việt nghiên cứu địa chất, thăm dò tiềm năng dầu khí.
Không chỉ là hỗ trợ về mặt kỹ thuật, những người bạn Nga đã truyền đạt kiến thức, đào tạo lớp kỹ sư dầu khí đầu tiên, và gắn bó với Việt Nam như với quê hương thứ hai. Trên từng công trình, từ đất liền ra biển lớn, dấu chân của các chuyên gia Nga đã góp phần hình thành nên một nền công nghiệp dầu khí Việt Nam hiện đại ngày nay.
Vietsovpetro – Biểu tượng hợp tác chiến lược
Ngày 19-6-1981, Liên doanh dầu khí Việt – Xô (Vietsovpetro) chính thức được thành lập – một thành quả mang tính chiến lược, xuất phát không chỉ từ quyết tâm của hai Nhà nước, mà còn từ những mối quan hệ cá nhân gắn bó giữa những cán bộ dầu khí từng du học Nga, từng sống, học tập và làm việc tại các trường đại học Nga.
Qua hơn 40 năm phát triển, Vietsovpetro không chỉ đơn thuần là một liên doanh khai thác dầu khí, mà còn là minh chứng sống động cho tình hữu nghị Việt – Nga, sự tin tưởng và phối hợp hiệu quả giữa hai bên. Hàng nghìn kỹ sư, chuyên gia Nga đã sống và làm việc tại Việt Nam. Đồng thời, nhiều thế hệ người Việt cũng đã và đang học tập tại Nga theo diện học bổng nhà nước, học bổng hiệp định, trở về đóng góp trực tiếp cho các dự án quan trọng của ngành.
Mở rộng quy mô, vươn tầm quốc tế
Không dừng lại ở liên doanh Vietsovpetro, những năm qua, Việt Nam và Nga đã mở rộng hợp tác trong lĩnh vực năng lượng với nhiều dự án mang tầm khu vực và quốc tế. Các tập đoàn dầu khí lớn của Nga như Rosneft, Gazprom, Zarubezhneft, Lukoil hay TNK-BP đều có sự hợp tác chặt chẽ với Petrovietnam trong thăm dò và khai thác tại Việt Nam và nhiều nước thứ ba.
Sự hợp tác này không chỉ giúp bảo đảm an ninh năng lượng, mà còn góp phần đưa công nghiệp dầu khí Việt Nam tiếp cận với công nghệ và kinh nghiệm quốc tế. Đây cũng là minh chứng rõ ràng cho tầm quan trọng chiến lược của lĩnh vực này trong tổng thể quan hệ kinh tế giữa hai nước.
Tình người Nga – Việt: Bền chặt hơn cả đối tác
Trong hành trình hợp tác dầu khí, có một câu chuyện đặc biệt về Giáo sư – Tiến sĩ Khoa học Evgheny Areshev – Phó Tổng giám đốc Zarubezhneft, từng có 24 năm gắn bó với Vietsovpetro. Ông được Nhà nước Việt Nam vinh danh với danh hiệu Anh hùng Lao động, và từng nhận Giải thưởng Hồ Chí Minh vì những đóng góp xuất sắc.
“Lần đầu đến Vũng Tàu, tôi gặp hàng trăm kỹ sư Việt Nam từng làm việc cùng tôi ở Nga. Mọi thứ rất gần gũi, như thể tôi trở về nhà mình”, ông Areshev chia sẻ. Đó không chỉ là tình đồng nghiệp, mà còn là tình thân – một giá trị đặc biệt chỉ có trong những mối quan hệ hợp tác lâu dài, sâu sắc và chân thành như giữa Việt Nam và Nga.
Di sản vô giá và trách nhiệm gìn giữ
Kỷ niệm 100 năm Cách mạng Tháng Mười không chỉ là dịp để ôn lại quá khứ, mà còn để nhìn về tương lai. Tình hữu nghị Việt – Nga, được xây dựng trên nền tảng lịch sử, lòng tin và sự hiểu biết lẫn nhau, chính là tài sản vô giá mà các thế hệ hôm nay có trách nhiệm giữ gìn và phát triển.
Trong đó, ngành dầu khí chính là biểu tượng cho sự thành công của mối quan hệ ấy – không chỉ về mặt kinh tế, mà còn ở những giá trị nhân văn sâu sắc. Những cán bộ dầu khí từng học tiếng Nga, từng bước ra thế giới từ những suất học bổng chính phủ hay học bổng nga, giờ đây đang trở thành cầu nối để thế hệ trẻ tiếp tục khẳng định vị thế của Việt Nam trong lĩnh vực năng lượng toàn cầu.