Chuyến bay đêm đưa Nguyễn Trà – cô gái Hà Nội sinh năm 2001 – rời quê hương sang nước Nga lạnh giá là bước ngoặt lớn nhất trong cuộc đời cô. Ít ai biết rằng, trước khi nhận được học bổng chính phủ Nga danh giá, Trà từng trải qua một cú sốc tinh thần tưởng như không thể gượng dậy: bị phát hiện đạo văn trong một bài tiểu luận tại trường. Nhưng chính cú ngã ấy đã mở ra hành trình tự thức tỉnh, tự học, và cuối cùng là khởi đầu của một giấc mơ học thuật vượt biên giới.
Một sai lầm lớn, một khởi đầu khác
Năm thứ hai đại học, Nguyễn Trà – sinh viên chuyên ngành Ngữ văn Trường Đại học Sư phạm Hà Nội – bị yêu cầu làm lại một bài tiểu luận vì sao chép tài liệu không trích nguồn. “Lúc đó mình hoảng thật sự. Mọi thứ sụp đổ, cảm giác như không xứng đáng để theo đuổi con đường học thuật nữa,” Trà kể. Nhưng thay vì trốn tránh, cô quyết định đối diện và thay đổi. Bắt đầu từ việc học nghiêm túc cách trích dẫn tài liệu, tìm hiểu nguyên tắc đạo đức nghiên cứu, rồi tập viết lại từ những dòng văn đầu tiên bằng chính suy nghĩ của mình.
Sự kiện ấy là hồi chuông thức tỉnh, khiến Trà nhận ra giá trị thực sự của học thuật và trách nhiệm cá nhân khi bước chân vào con đường nghiên cứu.
Quyết định du học và hành trình nộp hồ sơ học bổng
Sau khi lấy lại được thăng bằng trong học tập và tích lũy thêm nhiều hoạt động ngoại khóa, Trà bắt đầu nuôi giấc mơ du học. Nga – với nền giáo dục lâu đời, các trường đại học Nga danh tiếng và sự hỗ trợ từ chương trình học bổng hiệp định giữa hai chính phủ – trở thành điểm đến trong mơ.
Không chọn con đường tự túc đầy tốn kém, Trà quyết tâm săn học bổng nhà nước Nga – chương trình học bổng toàn phần do Chính phủ Nga tài trợ cho sinh viên Việt Nam. Hành trình nộp hồ sơ không hề dễ dàng. Ngoài học bạ đẹp và thư giới thiệu uy tín, cô phải vượt qua vòng thi tiếng Nga – một ngôn ngữ mới mẻ và được xem là “khó nhằn” đối với nhiều du học sinh Việt.
“Ban đầu mình học tiếng Nga chỉ với mục tiêu đủ điểm vượt qua kỳ thi. Nhưng càng học lại càng thấy ngôn ngữ này có một nét quyến rũ rất riêng, đầy logic nhưng cũng nhiều cảm xúc,” Trà chia sẻ.
Từ lớp học nhỏ ở Hà Nội đến khuôn viên đại học tại Moskva
Sau gần một năm chuẩn bị, Nguyễn Trà chính thức trở thành sinh viên khoa Ngữ văn tại một trong những trường đại học hàng đầu Nga – Đại học Sư phạm Quốc gia Moskva (MPGU). Bước vào môi trường hoàn toàn mới, nơi mọi giao tiếp và bài giảng đều bằng tiếng Nga, Trà không giấu nổi những ngày đầu choáng ngợp.
“Tôi từng bật khóc khi không hiểu nổi giáo sư đang giảng gì. Nhưng rồi tự nhủ: mình đã đến đây, bằng học bổng chính phủ Nga, thì không được bỏ cuộc dễ dàng,” cô kể.
Dần dần, với sự giúp đỡ của bạn bè quốc tế và thầy cô, Trà bắt đầu thích nghi. Những bài luận viết bằng tiếng Nga trôi chảy hơn, các cuộc tranh luận học thuật sôi nổi hơn, và đặc biệt, cô bắt đầu tham gia các hội thảo về giáo dục xuyên quốc gia – lĩnh vực cô muốn theo đuổi cho chương trình tiến sĩ trong tương lai.
Phía sau giấc mơ học thuật: Khó khăn, nỗ lực và lựa chọn
Không chỉ là thử thách về ngôn ngữ, du học Nga còn mang đến cho Nguyễn Trà những va chạm đầu tiên trong cuộc sống tự lập: mùa đông âm 20 độ, các thủ tục hành chính bằng tiếng Nga, và cả nỗi nhớ nhà dai dẳng. Nhưng chính trong những ngày khó khăn ấy, cô tìm thấy sự kiên cường của bản thân – điều mà có lẽ nếu không đi du học, Trà sẽ không bao giờ khám phá được.
“Không ai trao cho bạn học bổng chính phủ, học bổng nhà nước hay học bổng hiệp định chỉ vì bạn có ước mơ. Họ trao cơ hội vì bạn xứng đáng và sẵn sàng trả giá bằng nỗ lực,” Trà nhấn mạnh.
Ước mơ tiến sĩ và khát vọng quay về đóng góp
Dự định của Trà sau khi tốt nghiệp là theo học chương trình tiến sĩ về giáo dục so sánh và phát triển tại Nga hoặc một nước châu Âu khác. Cô muốn nghiên cứu về hệ thống giáo dục hai chiều Việt – Nga và cách tạo điều kiện công bằng hơn cho sinh viên các vùng nông thôn tiếp cận học bổng du học Nga.
“Việc nhận được học bổng toàn phần từ chính phủ Nga là một đặc ân, nhưng mình muốn nó không chỉ dừng lại ở một cơ hội cá nhân. Mình muốn giúp người khác cũng có thể tiếp cận điều đó,” Trà chia sẻ.