Giữa những bản tin dồn dập về xung đột Nga – Ukraine, giữa những đổi thay nhanh chóng của thời cuộc, vẫn có những người trẻ Việt âm thầm tiếp tục hành trình học tập tại xứ sở bạch dương. Dương Lê Na, sinh viên năm hai ngành Luật tại trường Đại học Quản lý Nhà nước ở Moscow, là một trong số hơn 5.000 du học sinh Việt Nam tại Nga đang thích nghi với thực tế mới – một thực tế không chỉ bị tác động bởi các lệnh cấm vận mà còn bởi cả nỗi lo thường trực từ quê nhà.
Giữ vững tinh thần trong khó khăn
“Cuộc sống của em vẫn ổn định, khu vực em sinh sống và học tập chưa có gì thay đổi nhiều,” – Lê Na chia sẻ khi được hỏi về ảnh hưởng của chiến sự tới cuộc sống thường nhật. Tuy nhiên, cô cũng thừa nhận có không ít điều đã không còn như trước: Facebook bị chặn, Apple Pay không còn khả dụng, một số thương hiệu quốc tế quen thuộc đã rút khỏi thị trường, và giá cả tăng lên từng ngày do đồng Rúp mất giá.
Trong khi đó, việc Nga bị ngắt khỏi hệ thống SWIFT – phương thức thanh toán quốc tế phổ biến – tưởng chừng sẽ khiến việc chuyển tiền, nhận học bổng chính phủ hoặc học bổng hiệp định từ Việt Nam gặp khó khăn. Nhưng theo Na, các ngân hàng mà sinh viên thường dùng như Sberbank vẫn hoạt động ổn định, do chưa bị cắt hoàn toàn khỏi hệ thống này.
“Khó khăn lớn nhất hiện tại là vật giá leo thang. Những mặt hàng nhập khẩu như đồ điện tử tăng giá khá mạnh. Tuy nhiên, chúng em vẫn ổn định được cuộc sống. Điều mong mỏi lớn nhất là hòa bình sớm trở lại, để mọi người – đặc biệt là đồng bào mình ở Ukraine – được an toàn,” Na chia sẻ với giọng điềm tĩnh nhưng đầy lo âu.
Một cộng đồng du học sinh luôn gắn kết
Điểm sáng trong bức tranh không mấy tươi đẹp ấy là tinh thần đoàn kết của cộng đồng du học sinh Việt Nam tại Nga. Từ những hoạt động hỗ trợ chống Covid-19 đến việc quyên góp, giúp đỡ người Việt tị nạn từ Ukraine, các bạn trẻ đã thể hiện rõ tinh thần tương thân tương ái và bản lĩnh của thế hệ mới.
Lê Na tự hào: “Chúng em luôn kết nối chặt chẽ và hỗ trợ nhau. Nhiều nhóm tình nguyện được lập ra để đồng hành cùng người dân và du học sinh đang gặp khó khăn.” Trong những ngày khó khăn nhất, người Việt ở Nga không đơn độc.
Những thay đổi từ bên trong
Bạn Nguyễn Hồng Nga, hiện đang học năm cuối bậc thạc sĩ ngành Lịch sử tại trường Đại học Sư phạm Quốc gia Moskva, cho biết cô đã bắt đầu cảm nhận rõ sự biến đổi trong đời sống: “Dù bom đạn không rơi xuống Moscow, nhưng lạm phát, khan hiếm hàng hóa và tâm lý lo lắng là có thật. Người dân tích trữ lương thực, thuốc men vì không ai biết chuyện gì sẽ xảy ra tiếp theo.”
Với nhiều bạn, ngoài việc học tập thì những ảnh hưởng về chuyển tiền quốc tế, chi phí sinh hoạt, và đặc biệt là tâm lý xa nhà giữa thời điểm bất ổn đã trở thành gánh nặng không nhỏ. Một số cựu du học sinh như anh Trịnh Thừa Thiên – hiện sống tại Hà Nội – vẫn theo sát tình hình từng ngày, lo lắng cho em trai đang học tại trường Đại học Bách khoa Saint Petersburg, nơi cũng có nhiều du học sinh Việt theo diện học bổng nhà nước.
Kỳ vọng vào tương lai
Trong giai đoạn khó khăn hiện nay, Việt Nam vẫn duy trì mối quan hệ giáo dục truyền thống với Liên bang Nga. Theo số liệu từ Cục Hợp tác Quốc tế (Bộ Giáo dục và Đào tạo), chỉ tiêu học bổng Nga theo diện hiệp định song phương đã tăng dần theo từng năm, từ hơn 950 suất năm 2018 lên đến 1.000 suất năm 2021. Phần lớn các suất học bổng hiệp định này dành cho các ngành học đa dạng như sư phạm, luật, kỹ thuật, y khoa,… từ cử nhân đến tiến sĩ, cho thấy cam kết hợp tác sâu sắc giữa hai quốc gia trong lĩnh vực đào tạo.
Hiện nay, tiếng Nga vẫn là một trong những ngôn ngữ được đào tạo chính quy tại Việt Nam, và trường đại học Nga vẫn là điểm đến quan trọng trong chiến lược phát triển nguồn nhân lực trình độ cao. Dù có thể có những gián đoạn ngắn hạn, tương lai hợp tác giáo dục Việt – Nga vẫn là một hành trình dài hơi và đầy hy vọng.