Công tác đào tạo nguồn nhân lực luôn là nền tảng quan trọng trong sự phát triển của mỗi quốc gia. Đối với Việt Nam, sự giúp đỡ của Liên Xô – nay là Liên bang Nga – trong lĩnh vực này đã tạo nên một chương sử vẻ vang và đầy tự hào. Từ những ngày đầu tiên của cách mạng giải phóng dân tộc đến hiện nay, mối quan hệ hợp tác về giáo dục, đặc biệt qua các chương trình học bổng nhà nước, học bổng chính phủ và học bổng hiệp định, đã góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, chuẩn bị đội ngũ cán bộ, kỹ sư, chuyên gia cho công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Bài phóng sự này sẽ cùng độc giả điểm lại hành trình phát triển của chương trình đào tạo cán bộ qua du học Nga, cũng như những giá trị bền vững mà hợp tác giáo dục Việt – Nga mang lại.
Nguồn nhân lực – yếu tố quyết định sự thành bại của sự nghiệp cách mạng
Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”. Qua từng giai đoạn lịch sử, từ những năm tháng chiến tranh ác liệt đến thời kỳ hòa bình, thống nhất đất nước và phát triển chủ nghĩa xã hội, công tác đào tạo cán bộ luôn là nhiệm vụ trọng tâm, cấp thiết của Đảng và Nhà nước. Trong bối cảnh đó, sự giúp đỡ của Liên Xô, một cường quốc xã hội chủ nghĩa đầu tiên trên thế giới, không chỉ là sự hỗ trợ mang tính kỹ thuật mà còn là một tình cảm quốc tế sâu sắc, thể hiện qua các chương trình học bổng Nga dành cho cán bộ, sinh viên Việt Nam.
Ngay từ trước khi quan hệ ngoại giao được thiết lập chính thức vào năm 1950, nhiều cán bộ tiền phong của cách mạng Việt Nam đã từng học tập, rèn luyện tại Liên Xô, trong đó có các nhà lãnh đạo như Nguyễn Ái Quốc (Hồ Chí Minh), Trần Phú, Lê Hồng Phong… Những trải nghiệm học tập này không chỉ giúp họ lĩnh hội tinh hoa của chủ nghĩa Mác – Lênin mà còn trang bị kiến thức, kỹ năng để vận dụng vào thực tiễn cách mạng Việt Nam.
Sự phát triển của hợp tác đào tạo và vai trò của học bổng chính phủ
Sau khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao, hợp tác đào tạo nguồn nhân lực được đẩy mạnh với việc Liên Xô tiếp nhận nhiều lưu học sinh Việt Nam theo diện học bổng chính phủ và học bổng hiệp định. Tính từ năm 1953, đã có hơn 7.000 sinh viên, cán bộ kỹ thuật Việt Nam được đào tạo tại các trường đại học Nga, trong nhiều ngành nghề đa dạng như kỹ thuật, công nghệ, y dược, nông nghiệp, khoa học biển, công nghệ vũ trụ và năng lượng hạt nhân.
Liên Xô không chỉ hỗ trợ đào tạo con người mà còn giúp xây dựng các cơ sở giáo dục trọng điểm tại Việt Nam như Trường Đại học Bách khoa Hà Nội, Trường Đại học Nông nghiệp I, góp phần tạo nền tảng vững chắc cho giáo dục đại học nước nhà. Các chương trình học bổng nhà nước được triển khai không ngừng qua các năm, tạo điều kiện cho sinh viên Việt Nam tiếp cận với nền giáo dục tiên tiến của Nga, đồng thời giữ gìn mối quan hệ hữu nghị truyền thống.
Duy trì và phát triển hợp tác giáo dục trong bối cảnh toàn cầu hóa
Sau sự kiện Liên Xô tan rã năm 1991, mối quan hệ hợp tác giữa Việt Nam và Liên bang Nga tiếp tục được duy trì và mở rộng. Ngoài các chương trình học bổng chính phủ truyền thống, các hình thức hợp tác đào tạo đa dạng đã được triển khai giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và bộ ngành hai nước. Nhiều sinh viên Việt Nam hiện nay theo học các ngành đặc thù như công nghệ sinh học, công nghệ vật liệu mới, quản lý đất đai, trắc địa, công nghệ thực phẩm và hàng không vũ trụ tại các trường đại học Nga uy tín như Đại học Tổng hợp Công nghệ Kỹ thuật Quốc gia Voronezh, Trường Công nghệ thực phẩm Moscow, Trường Đại học Hàng không Moscow.
Điều này không chỉ giúp nâng cao trình độ chuyên môn cho nguồn nhân lực trẻ mà còn góp phần thúc đẩy sự hội nhập quốc tế và phát triển khoa học công nghệ tại Việt Nam. Việc học tiếng Nga cũng trở thành một kỹ năng quan trọng, mở ra nhiều cơ hội cho các bạn trẻ khi tham gia chương trình du học Nga.
Bài học và giá trị bền vững từ sự hợp tác giáo dục việt – nga
Tình cảm thầy trò, sự chia sẻ và tinh thần quốc tế cao cả của nhân dân Liên Xô trước đây, nay là Liên bang Nga, đã tạo nên mối quan hệ hữu nghị sâu sắc và bền vững trong lĩnh vực giáo dục đào tạo. Các thế hệ cán bộ, sinh viên được đào tạo tại Nga đã trở về góp sức xây dựng đất nước với kiến thức, kinh nghiệm quý báu, đồng thời tiếp nối truyền thống hợp tác để tạo nên những thành tựu mới trong thời kỳ hội nhập.
Việt Nam luôn trân trọng và ghi nhớ sự giúp đỡ to lớn từ phía Nga qua các chương trình học bổng nhà nước, học bổng chính phủ và học bổng hiệp định. Đây không chỉ là sự hỗ trợ về mặt vật chất, mà còn là biểu tượng của tình đoàn kết anh em, tình hữu nghị quốc tế mà hai dân tộc đã vun đắp trong suốt nhiều thập kỷ.