Trong bối cảnh tiếng Anh, tiếng Hàn, tiếng Trung… đang chiếm lĩnh gần như tuyệt đối trong lựa chọn học ngoại ngữ của giới trẻ, thì tiếng Nga – một thời từng là “ngôn ngữ thứ hai” ở Việt Nam – dường như đã lùi về phía sau. Thế nhưng, tại một số trường đại học lớn, ngọn lửa yêu mến ngôn ngữ và văn hóa Nga vẫn được gìn giữ một cách lặng thầm nhưng không hề yếu ớt. Những nỗ lực kiên trì ấy không chỉ đến từ phía nhà trường, mà còn được tiếp nối bởi chính những người trẻ vẫn nuôi trong mình ước mơ du học Nga, học tiếng Nga và mang ngôn ngữ này đến gần hơn với cộng đồng.
Khi tiếng Nga vẫn có chỗ đứng trong lựa chọn của người học
Tại Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn TP. Hồ Chí Minh, ngành Ngữ văn Nga hiện có khoảng 220 sinh viên đang theo học. Mỗi năm, từ 50 đến 60 sinh viên mới vẫn chọn theo đuổi ngôn ngữ được mệnh danh là “khó bậc nhất thế giới” này. Không chỉ duy trì số lượng, nhà trường còn đầu tư vào chất lượng đào tạo bằng việc đổi mới giáo trình, cập nhật kiến thức thực tiễn, đồng thời hợp tác với các trường đại học Nga nhằm tăng cường cơ hội tiếp cận với văn hóa bản địa.
Hai đợt thực tập mỗi năm là điểm nhấn trong chương trình học: sinh viên năm 3 được trải nghiệm học tập cùng học sinh Nga tại Bà Rịa – Vũng Tàu, còn sinh viên năm 4 sẽ đóng vai hướng dẫn viên du lịch cho khách Nga – một cách học tiếng vừa gần gũi, vừa hiệu quả. Ngoài ra, nhà trường còn tích cực tổ chức ngày hội văn hóa, giao lưu sinh viên, giảng viên và xây dựng các chương trình hợp tác với các tổ chức trong và ngoài nước để tạo ra một không gian học tập sống động, thực tế.
Hành trình bền bỉ tại Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh
Ra đời từ năm 1978, khoa Tiếng Nga tại Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh là một trong số ít đơn vị vẫn giữ được quy mô đào tạo ổn định cho đến nay. Năm học 2017–2018, khoa chào đón thêm 100 sinh viên trúng tuyển – một con số đáng kể trong bối cảnh nhiều đơn vị đào tạo tiếng Nga phải tạm dừng hoạt động.
Theo Tiến sĩ Nguyễn Thị Hằng – Trưởng khoa Tiếng Nga, nhà trường đã linh hoạt thích ứng bằng việc tích hợp nhiều định hướng ứng dụng như dịch thuật, du lịch, giao tiếp thương mại trong chương trình đào tạo, giúp sinh viên nhanh chóng hòa nhập với thị trường lao động. Bên cạnh đó, nhiều hoạt động trao đổi ngắn hạn và dài hạn tại các trường đại học Nga đã được triển khai thường xuyên, tạo cơ hội tiếp cận thực tế và giúp sinh viên làm quen với môi trường học thuật quốc tế.
Học để sống – Lời nhắn từ một sinh viên yêu tiếng Nga
Huỳnh Hiệp Mậu – sinh viên năm cuối khoa Tiếng Nga – chia sẻ: “Học tiếng Nga với em không chỉ là học một ngôn ngữ. Đó là cách rèn luyện sự cẩn thận, chặt chẽ và sống có nguyên tắc. Ngữ pháp tiếng Nga rất logic, và từ đó em học được cách sắp xếp lại cả cuộc sống mình”.
Với vốn ngoại ngữ tốt, Mậu đã nhận được học bổng nhà nước để chuẩn bị tiếp tục con đường học tập sau đại học tại Nga, đồng thời dự định quay lại Việt Nam để giảng dạy và lan tỏa niềm đam mê với ngôn ngữ này. Mậu là một trong nhiều sinh viên đã được chắp cánh ước mơ thông qua các chương trình học bổng chính phủ, học bổng hiệp định và các chương trình chuyển tiếp du học Nga.
Trung tâm Nga – nhịp cầu nối dài văn hóa
Trường Đại học Sư phạm TP. Hồ Chí Minh hiện là nơi đặt trụ sở của Trung tâm Nga duy nhất tại khu vực phía Nam. Trung tâm được thành lập với mục tiêu thúc đẩy mối quan hệ văn hóa – giáo dục giữa Việt Nam và Liên bang Nga, đồng thời hỗ trợ quá trình giảng dạy tiếng Nga cho giảng viên, sinh viên và cộng đồng yêu mến đất nước này.
Bà Natalia Borisovna Zolkina – Giám đốc Trung tâm Nga – cho biết: “Trung tâm không chỉ là nơi cung cấp tài liệu học tập, mà còn là không gian gặp gỡ giữa hai nền văn hóa. Chúng tôi mong muốn thông qua hoạt động của trung tâm, tiếng Nga sẽ đến gần hơn với trái tim người Việt”.
Động lực cần thêm từ xã hội
Dù đã có những chuyển biến tích cực, nhưng các khoa đào tạo tiếng Nga vẫn đang đứng trước nhiều thách thức về cơ hội việc làm, đầu ra và sức cạnh tranh với các ngoại ngữ khác. Các trường đại học đang rất cần sự hỗ trợ từ nhiều phía – từ chính sách nhà nước, từ các cơ quan hợp tác quốc tế, từ các doanh nghiệp có quan hệ với Liên bang Nga – để tiếng Nga không chỉ là môn học, mà còn là lựa chọn nghề nghiệp có tiềm năng.
Bên cạnh đó, việc mở rộng các chương trình học bổng Nga, đặc biệt là học bổng hiệp định dành cho sinh viên chuyên ngành tiếng Nga, sẽ là cú hích quan trọng để duy trì động lực học tập và mở ra thêm những con đường du học Nga thiết thực, giàu trải nghiệm.