Trong bối cảnh thế giới ngày càng biến động, mối quan hệ giữa Việt Nam và Liên bang Nga vẫn luôn là một điểm sáng đáng chú ý trong ngoại giao khu vực châu Á – Thái Bình Dương. Không chỉ giới hạn ở những cái bắt tay lịch sử hay các cuộc tiếp xúc ngoại giao cấp cao, quan hệ Nga – Việt còn được thể hiện rõ nét qua những hợp tác sâu rộng trong giáo dục, năng lượng, quốc phòng, thương mại và đặc biệt là lĩnh vực đào tạo với các chương trình học bổng chính phủ, học bổng nhà nước mang lại cơ hội học tập quý báu cho hàng nghìn sinh viên Việt Nam tại các trường đại học Nga. Nhân dịp kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao, bài viết của Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergei Lavrov không chỉ là một bản tổng kết giàu cảm xúc mà còn là lời khẳng định cho tương lai hợp tác bền chặt giữa hai quốc gia.
Từ Những Ngày Đầu Gian Khó: Khởi Nguồn Quan Hệ Gắn Bó
65 năm trước, Liên Xô là một trong những quốc gia đầu tiên công nhận Nhà nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tạo nền tảng quan trọng giúp Việt Nam khẳng định vị thế trên trường quốc tế. Trong suốt giai đoạn chiến tranh, Liên bang Nga (trước đó là Liên Xô) không chỉ hỗ trợ vật chất, kỹ thuật mà còn chia sẻ nguồn lực con người giúp Việt Nam vượt qua những năm tháng khó khăn nhất của cuộc kháng chiến. Hàng trăm công trình mang dấu ấn của sự hỗ trợ này — như Nhà máy thủy điện Hòa Bình, Trị An, liên doanh Vietsovpetro — đến nay vẫn đang vận hành hiệu quả, là biểu tượng của một giai đoạn hợp tác đầy ý nghĩa.
Quan Hệ Chiến Lược Toàn Diện: Từ Lịch Sử Tới Hiện Đại
Từ chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Tổng thống Vladimir Putin vào năm 2001 đến các cuộc tiếp xúc cấp cao trong hai thập kỷ gần đây, có thể thấy rõ sự phát triển vượt bậc của quan hệ song phương. Từ năm 2012, mối quan hệ Nga – Việt đã được nâng tầm lên mức Đối tác chiến lược toàn diện, phản ánh sự tin cậy lẫn nhau ngày càng sâu sắc giữa hai quốc gia.
Đáng chú ý là trong lĩnh vực năng lượng, các tập đoàn lớn của Nga như Gazprom, Rosneft, Zarubezhneft tiếp tục duy trì và mở rộng liên doanh cùng Petrovietnam, không chỉ tại Việt Nam mà cả trên lãnh thổ Nga, tạo nên hệ sinh thái năng lượng mang tầm khu vực.
Hợp Tác Giáo Dục – Đào Tạo: Nền Tảng Cho Tương Lai
Một trong những lĩnh vực nổi bật nhất trong quan hệ song phương chính là giáo dục. Hàng chục ngàn sinh viên Việt Nam đã và đang theo học tại các trường đại học Nga, nhiều người trong số họ đã trở thành các nhà khoa học, kỹ sư, bác sĩ, nhà quản lý xuất sắc đóng góp cho đất nước.
Số lượng học bổng hiệp định và học bổng chính phủ Nga cấp cho Việt Nam liên tục tăng qua từng năm. Tính đến năm 2020, đã có khoảng 1000 suất học bổng được cấp hằng năm. Nhiều du học sinh chọn học các chuyên ngành then chốt như y khoa, công nghệ, năng lượng, khoa học kỹ thuật bằng tiếng Nga, từ đó tạo ra đội ngũ chuyên gia có khả năng làm việc trong các dự án hợp tác hai bên.
Đặc biệt, việc xây dựng Trường Đại học Công nghệ Việt – Nga đang được kỳ vọng sẽ là bước tiến vượt bậc trong đào tạo chất lượng cao, tạo điều kiện để nghiên cứu và phát triển ứng dụng công nghệ hiện đại tại Việt Nam.
Văn Hóa, Du Lịch Và Những Cầu Nối Giao Lưu Nhân Dân
Không chỉ dừng lại ở kinh tế hay giáo dục, quan hệ Nga – Việt còn được vun đắp qua các hoạt động văn hóa, nghệ thuật và giao lưu nhân dân. Hàng năm, các Ngày Văn hóa Nga tại Việt Nam và Ngày Văn hóa Việt Nam tại Nga được tổ chức luân phiên, thu hút sự quan tâm của hàng nghìn người dân hai nước.
Cùng với đó, du lịch cũng trở thành lĩnh vực hợp tác có nhiều triển vọng. Năm 2014, đã có gần 400.000 du khách Nga đến Việt Nam, đưa Nga trở thành một trong những thị trường nguồn quan trọng nhất.
Hợp Tác Quốc Tế: Đồng Hành Vì Hòa Bình và Phát Triển
Theo Bộ trưởng Lavrov, Nga và Việt Nam có những quan điểm gần gũi trong các vấn đề quốc tế quan trọng. Hai nước cùng ủng hộ việc xây dựng một trật tự thế giới đa cực, dân chủ và công bằng, tôn trọng quyền tự quyết của các dân tộc, đề cao vai trò trung tâm của Liên Hợp Quốc.
Sự phối hợp giữa hai nước trên các diễn đàn khu vực như ASEAN, APEC hay Liên minh Kinh tế Á – Âu là minh chứng cho chiến lược gắn bó, cùng phát triển vì hòa bình và ổn định lâu dài tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Kỳ Vọng Tương Lai: Củng Cố Niềm Tin, Mở Rộng Hợp Tác
Trong bức thư, ông Lavrov khẳng định rõ: với những thành tựu đã đạt được trong 65 năm qua, hai quốc gia có đầy đủ điều kiện để tiếp tục mở rộng hợp tác toàn diện. Những lĩnh vực hợp tác mới như công nghệ cao, sản xuất hàng không, y sinh học và đặc biệt là khoa học hạt nhân vì mục đích hòa bình sẽ là những mũi nhọn trong giai đoạn tới.
Việc thành lập Trung tâm Khoa học và Công nghệ Hạt nhân tại Việt Nam được kỳ vọng sẽ đưa Việt Nam trở thành quốc gia dẫn đầu khu vực Đông Nam Á trong nghiên cứu và ứng dụng năng lượng nguyên tử, đồng thời mở ra thêm cơ hội trao đổi học thuật giữa các nhà khoa học hai nước.