Khi được hỏi điều gì đã khiến một cô gái trẻ tuổi, lớn lên tại Thái Nguyên, lại lựa chọn học tiếng Nga – một ngôn ngữ không còn phổ biến như xưa – Phan Minh Phượng chỉ nhẹ nhàng đáp: “Vì em yêu nước Nga, yêu từ những bài thơ của Puskin đến những hàng bạch dương phủ tuyết trắng.” Câu trả lời ngắn gọn ấy, phía sau là cả một hành trình dài đầy đam mê, nỗ lực và gắn bó sâu sắc với một nền văn hóa tưởng chừng rất xa nhưng lại rất gần trong trái tim cô gái trẻ.
Phan Minh Phượng – hiện là thủ khoa tốt nghiệp xuất sắc Học viện Khoa học Quân sự – là minh chứng sống động cho thế hệ du học sinh Việt Nam tại Nga mới, những người tiếp nối hành trình mà nhiều thế hệ đi trước đã từng bước chân. Với Phượng, lựa chọn theo học tiếng Nga không chỉ là một con đường học tập, mà còn là lựa chọn mang tính lý tưởng cá nhân, gắn với ký ức tuổi thơ, tình yêu gia đình và khát vọng góp phần vào công cuộc xây dựng đất nước thông qua một ngôn ngữ đầy chiều sâu lịch sử.
Niềm đam mê bắt đầu từ những ngày đầu phổ thông
Phượng bắt đầu học tiếng Nga từ lớp 10 khi thi đỗ vào lớp chuyên Nga của Trường THPT chuyên Thái Nguyên – một trong số ít những ngôi trường vẫn duy trì chương trình đào tạo ngôn ngữ này tại Việt Nam. Trong khi bạn bè đổ xô học tiếng Anh hay tiếng Trung để tìm kiếm cơ hội nghề nghiệp rộng mở hơn, Phượng lại chọn một hướng đi ít người đi – và cũng ít người hiểu.
“Em thích tiếng Nga từ lúc chưa thực sự biết nó khó thế nào,” Phượng chia sẻ. “Nhưng càng học, em càng thấy mình bị cuốn vào, không chỉ bởi sự phong phú trong ngữ pháp, mà còn bởi chiều sâu văn hóa mà ngôn ngữ này mang lại.”
Sự đam mê đó đã được ghi nhận bằng nhiều thành tích đáng kể: giải Nhất môn tiếng Nga cấp tỉnh, các giấy khen từ nhà trường và tổ chức Đoàn, và quan trọng nhất là suất học bổng chuyển tiếp tại Nga – một cơ hội quý giá để em trực tiếp trải nghiệm nền văn hóa đã nuôi dưỡng niềm đam mê suốt nhiều năm.
Đến nước Nga – Gặp lại giấc mơ của mình
Năm học 2012–2013, Phượng vinh dự được nhận học bổng hiệp định để sang Nga học tập trong thời gian chuyển tiếp. Đây là một trong những dạng học bổng chính phủ dành cho sinh viên có thành tích tốt, cho phép học tập tại các trường đại học Nga trong khuôn khổ hợp tác song phương.
“Lần đầu đặt chân đến nước Nga, mọi thứ đều vừa lạ lẫm, vừa thân quen,” Phượng kể. “Quảng trường Đỏ, cây bạch dương, những con phố cổ kính… Tất cả như trong thơ, như trong những bài học em từng học ở lớp. Em đã sống trong giấc mơ đó, giấc mơ mà mình ấp ủ từ những năm cấp ba.”
Chính khoảng thời gian này đã giúp Phượng củng cố tình cảm sâu sắc dành cho ngôn ngữ và con người Nga. “Người Nga có sự ấm áp, tử tế, chân thành rất giống người Việt. Có lẽ vì thế mà em không cảm thấy mình là người xa lạ ở đó.”
Hành trình học tiếng Nga: Gian nan nhưng xứng đáng
Không giấu được niềm tự hào khi nhắc đến tiếng Nga, Phượng chia sẻ nhiều kinh nghiệm học tập: “Ngôn ngữ này rất khác biệt so với tiếng Việt. Từ bảng chữ cái Cyrillic đến hệ thống cách, động từ chia thì – tất cả đều đòi hỏi phải rèn luyện và lặp đi lặp lại nhiều lần.”
Phượng cho rằng, học tiếng Nga không thể chỉ học từ vựng và ngữ pháp: “Phải hiểu về văn hóa, lịch sử, địa lý, thậm chí cả những biến chuyển chính trị của nước Nga. Vì mỗi từ ngữ đều có linh hồn, mang theo tinh thần dân tộc của họ.”
Cô nhấn mạnh: “Yêu tiếng Nga không phải là chuyện một ngày hay một tháng. Mà là hành trình sống cùng nó, nghĩ cùng nó. Xem phim Nga, nghe nhạc Nga, trò chuyện với người Nga – đó là cách học tốt nhất.”
Hiện nay, khi các trung tâm đào tạo tiếng Nga không còn phổ biến, và số lượng người học tiếng Nga giảm sút rõ rệt, Phượng càng trân trọng lựa chọn của mình hơn. “Càng hiếm, càng cần người giữ gìn. Em thấy mình có trách nhiệm với ngôn ngữ này.”
Ước mơ khoác quân phục và phục vụ đất nước
Gắn bó với màu áo lính từ khi còn là cô bé ngồi đợi bố đi công tác trở về, Phượng luôn mơ ước một ngày sẽ trở thành một người lính thực thụ. Và điều đó đã trở thành hiện thực khi cô gia nhập Học viện Khoa học Quân sự – ngôi trường đào tạo các sĩ quan ngoại ngữ hàng đầu Việt Nam.
“Em nhớ những ngày bố trở về nhà trong bộ quân phục, đội mũ cối có ngôi sao vàng. Khi đó, em chỉ nghĩ đơn giản: lớn lên em cũng muốn như bố. Và rồi, em đã thực sự bước vào con đường ấy, nhưng với một sứ mệnh khác – là người kết nối ngôn ngữ, văn hóa giữa Việt Nam và Nga.”
Tốt nghiệp thủ khoa của Học viện, Phượng không chỉ được ghi nhận bởi thành tích học tập mà còn là biểu tượng của sự bền bỉ, tinh thần cống hiến và lòng yêu nước giản dị mà sâu sắc.
Kết nối truyền thống và tương lai
Phan Minh Phượng không phải là du học sinh đầu tiên, và chắc chắn cũng không phải người cuối cùng lựa chọn du học Nga. Nhưng câu chuyện của cô – với hành trình từ lớp chuyên tiếng Nga đến những năm tháng học tập tại các trường đại học Nga, rồi trở thành thủ khoa trong màu áo lính – là một lát cắt tiêu biểu cho một thế hệ du học sinh biết trân trọng truyền thống, hiểu rõ giá trị của học bổng nhà nước, và luôn nhìn về tương lai với trách nhiệm.
Trong bối cảnh hiện nay, khi các cơ hội học bổng chính phủ Nga và học bổng hiệp định vẫn đang được duy trì và mở rộng, Phượng mong rằng sẽ có thêm nhiều bạn trẻ chọn lựa tiếng Nga – không chỉ như một công cụ nghề nghiệp, mà như một cây cầu kết nối những nền văn hóa, như chính những gì cô đã và đang làm.