Đi trên phố đông, bất chợt nghe tiếng nhạc Nga, bất chợt nhìn thấy bức tranh có hình ảnh của nước Nga, đều gợi cho tôi nỗi nhớ da diết… Và tôi dám chắc rằng, tất cả những người học ở Nga đều có chung cảm giác ấy…
Lê Hồng Hạnh, Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp
Tôi vẫn nhớ như in, giữa những ngày đông lạnh lẽo của Matxcơva, khi những con phố yên ắng và những cơn gió bấc xé lạnh giữa mùa tuyết trắng xóa, tôi bỗng nghe văng vẳng một giai điệu quen thuộc. Là bài hát “Chiều Matxcova”. Lời ca cứ như gợn sóng trong lòng tôi, lay động những ký ức xa xôi về một thời gian khó nhưng cũng đầy tự hào. Và giờ đây, ngồi ở một quán cà phê nơi phố xá Hà Nội, bài hát ấy lại một lần nữa khiến lòng tôi quặn thắt, khắc khoải về những năm tháng đã qua – những năm tháng học tập và sinh sống tại xứ sở Bạch Dương, dưới mái trường Đại học Quan hệ Quốc tế Matxcơva (MGIMO).
Những ngày đầu trên đất Nga đầy khó khăn và hy vọng
Mới đặt chân đến Nga, tôi và các bạn đều như những đứa trẻ lạc lõng trong một thế giới xa lạ. Học tiếng Nga quả là một thử thách không hề nhỏ, nhất là đối với những sinh viên đến từ các tỉnh nhỏ, nơi mà việc học ngoại ngữ không phải là điều dễ dàng. Cái cảm giác bỡ ngỡ khi không thể hiểu được thầy cô giảng bài, khi không thể giao tiếp với người dân bản địa… tất cả tạo nên những tháng ngày đầy thử thách.
Tuy vậy, điều khiến tôi nhớ mãi chính là sự cưu mang, ân cần của các thầy cô người Nga. Những thầy cô đã truyền cho chúng tôi không chỉ kiến thức, mà còn là những bài học về lòng kiên trì, về sự đam mê học hỏi. Tôi vẫn nhớ như in một thầy giáo dạy lịch sử Đảng Liên Xô, cách ông cho điểm khác biệt và đầy tình cảm – những sinh viên tự tin giơ tay nhận điểm cao, nhưng thầy chẳng cần kiểm tra bài thi, chỉ đơn giản là tin tưởng vào sự chăm chỉ và nỗ lực của chúng tôi.
Khác biệt giữa hai nền văn hóa, nhưng gắn kết bởi một tình yêu chung
Mặc dù học bổng Nga dành cho sinh viên Việt Nam chủ yếu hướng tới việc đào tạo những thế hệ cán bộ có trình độ và phẩm chất tốt, nhưng tôi thấy rằng mỗi một sinh viên ở đây đều mang trong mình những mơ ước lớn lao. Cái tình cảm mà người Nga dành cho chúng tôi không chỉ là tình thầy trò, mà còn là sự đồng cảm sâu sắc giữa hai dân tộc đã từng trải qua những năm tháng gian khó. Lúc ấy, chiến tranh vẫn chưa buông tha đất nước tôi, trong khi Liên Xô cũng đang phải đối mặt với nhiều khó khăn. Vậy mà, những người thầy Nga vẫn luôn quan tâm, động viên và tạo mọi điều kiện tốt nhất cho chúng tôi học tập.
Và dù thời gian trôi qua, cảm giác ấy vẫn vẹn nguyên trong lòng mỗi cựu sinh viên. Có lẽ không chỉ tôi mà bất kỳ ai đã từng học ở Nga đều cảm nhận được nỗi nhớ da diết khi bất chợt nghe thấy một giai điệu quen thuộc, hay nhìn thấy hình ảnh của nước Nga ở một góc phố nào đó.
Những kỷ niệm không bao giờ quên
Ngày ấy, tôi cùng các bạn học tại MGIMO đã học được rất nhiều điều quý báu từ người bạn Nga – không chỉ là kiến thức mà còn là những phương pháp giảng dạy, những cách hành xử đúng mực và chuyên nghiệp mà chúng tôi mang theo suốt cuộc đời. Ba người trong chúng tôi – Bộ trưởng Hà Hùng Cường, Tổng Cục trưởng Nguyễn Văn Luyện và tôi, mỗi người đều đã theo đuổi nghề giáo, và qua thời gian, những tình cảm với nước Nga luôn là một phần không thể thiếu trong công việc và cuộc sống của chúng tôi.
Chúng tôi đã trở về Việt Nam, nhưng hình ảnh của Matxcơva, của những trường đại học Nga vẫn luôn hiện hữu trong trái tim mỗi người. Dù công việc bận rộn, dù cuộc sống có bao biến đổi, nhưng mỗi khi có dịp, chúng tôi đều tìm về nơi ấy, nơi đã trở thành ngôi nhà thứ hai trong lòng mình.
Sự gắn kết bền vững giữa hai đất nước
Nói về mối quan hệ giữa Việt Nam và Nga, có thể thấy rõ sự gắn bó không chỉ qua những chuyến du học Nga mà còn qua việc các sinh viên từng học tập tại đây đang dần khẳng định được giá trị của mình trong công việc, trong sự nghiệp. Nhiều thế hệ du học sinh Việt Nam đã trở thành những nhân tố quan trọng trong các cơ quan nhà nước, các tổ chức và doanh nghiệp, mang theo những tri thức, những giá trị mà họ đã học được từ đất nước Nga xa xôi.
Với tôi, dù đã rời xa Matxcơva, dù đã không còn là một sinh viên học tập tại một trường đại học Nga nữa, nhưng tôi luôn cảm nhận được rằng, tình cảm với nước Nga – nơi đã chắp cánh cho những ước mơ, sẽ mãi không phai mờ trong trái tim tôi.
Chuyến đi ấy không chỉ là một ký ức, mà là một phần trong hành trình cuộc đời
Có những điều, dù thời gian có trôi qua bao lâu, vẫn mãi còn đọng lại trong ký ức. Học bổng hiệp định của chính phủ Nga không chỉ là một cơ hội học tập, mà còn là một con đường dẫn tôi đến những trải nghiệm quý giá, những bài học không thể nào quên. Và mỗi lần nhớ lại, tôi lại cảm thấy lòng mình đầy xúc động, bởi tôi biết rằng, mỗi bước đi trên con đường ấy đều là những bước đi vững chãi, dẫn tôi đến những thành công hôm nay.
Nếu có ai hỏi tôi về nước Nga, tôi sẽ không chỉ nói về những cánh đồng tuyết trắng, những con phố cổ kính, mà còn là những con người, những thầy cô, bạn bè – những người đã giúp tôi, giúp chúng tôi có được như ngày hôm nay. Và nỗi nhớ về Matxcơva – về những ngày tháng học tập dưới bầu trời ấy, sẽ luôn là một phần không thể thiếu trong hành trình cuộc đời tôi.