Trong những năm gần đây, một thực tế đáng lo ngại đang diễn ra tại nhiều trường đại học Việt Nam: số lượng thí sinh đăng ký vào các ngành học liên quan đến tiếng Nga đang ngày càng giảm sút. Cụ thể, theo thống kê mới nhất từ các trường đại học lớn, tỷ lệ hồ sơ đăng ký vào các ngành học như Sư phạm tiếng Nga, Ngôn ngữ Nga hay Phiên dịch tiếng Nga đã có sự sụt giảm rõ rệt. Ở một số trường, ngành học này thậm chí không tuyển đủ chỉ tiêu, khiến cho nhiều người lo ngại về sự mai một của ngôn ngữ này trong môi trường học thuật và thị trường lao động.
Tình trạng thiếu thí sinh đăng ký vào ngành tiếng Nga
Lấy ví dụ tại Đại học Huế, tỷ lệ “chọi” của ngành song ngữ Nga – Anh là 1/0,33 khi chỉ có 10 thí sinh đăng ký vào ngành này, trong khi chỉ tiêu là 30. Tình trạng tương tự cũng diễn ra tại Đại học Ngoại ngữ – Đại học Quốc gia Hà Nội, nơi ngành Sư phạm tiếng Nga chỉ thu hút được 23 thí sinh đăng ký, dù chỉ tiêu là 50. Ngành Phiên dịch tiếng Nga tại trường này có vẻ khả quan hơn, khi thu hút được 104 thí sinh đăng ký, vượt qua mức chỉ tiêu 70. Tuy nhiên, so với ngành Sư phạm tiếng Anh, nơi có tới 774 thí sinh đăng ký, con số này vẫn rất khiêm tốn.
Các trường như Đại học Sư phạm TP.HCM cũng không nằm ngoài tình trạng này. Ngành Sư phạm song ngữ Nga – Anh chỉ nhận được 24 hồ sơ trong khi chỉ tiêu là 40, và ngành Ngôn ngữ Nga – Anh tại trường này chỉ có 8 hồ sơ đăng ký trong khi chỉ tiêu lên tới 50.
Nguyên nhân khiến thí sinh “chê” ngành tiếng Nga
Theo đánh giá của nhiều lãnh đạo trường đại học, lý do chính khiến ngành tiếng Nga ngày càng ít được thí sinh lựa chọn là cơ hội việc làm sau khi ra trường rất hạn chế. Các doanh nghiệp hiện nay ít sử dụng tiếng Nga, và nhu cầu về nhân lực có khả năng giao tiếp bằng ngôn ngữ này không còn lớn như trước. Thêm vào đó, một số trường học phổ thông hiện nay cũng không còn dạy tiếng Nga, khiến cho nguồn tuyển sinh cho các ngành này ngày càng hiếm hoi.
Ông Nguyễn Tuấn Minh, Phó hiệu trưởng Đại học Ngoại ngữ – Đại học Quốc gia Hà Nội, chia sẻ:
Hiện nay, ít trường trung học phổ thông còn dạy tiếng Nga, và nhiều doanh nghiệp lại ưu tiên tiếng Anh để giao tiếp quốc tế, khiến cho số lượng thí sinh đăng ký vào các ngành học này giảm mạnh.
Tuy nhiên, ông Minh cũng lạc quan cho biết:
Năm 2009, với ngành tiếng Nga trường cũng không tuyển đủ chỉ tiêu chỉ có 57 hồ sơ/70 chỉ tiêu. Nhưng đến năm 2010 thì trường tuyển được 88 thí sinh/70 chỉ tiêu. Năm nay khả dĩ hơn, trường nhận được 127 hồ sơ/70 chỉ tiêu cả ngành Sư phạm tiếng Nga và Ngôn ngữ tiếng Nga. Điểm chuẩn vào trường lấy theo điểm sàn của Đại học Quốc gia Hà Nội nên năm nào cũng cao từ 24 điểm trở lên.
Mặc dù không được thí sinh ưa chuộng nhiều nhưng ngành tiếng Nga không bao giờ bị “xóa sổ” như nhiều người nghĩ vì xã hội lúc nào cũng cần và trường luôn đào tạo để đáp ứng yêu cầu của xã hội.
Ngành tiếng Nga vẫn có triển vọng phát triển
Mặc dù ngành tiếng Nga đang đối mặt với không ít thách thức trong việc thu hút thí sinh, nhưng theo nhận định của các chuyên gia, đây vẫn là một ngành có triển vọng trong tương lai. Ông Lê Quốc Hạnh, trưởng phòng đào tạo của Đại học Hà Nội, khẳng định:
Dù số lượng thí sinh đăng ký vào ngành tiếng Nga ít hơn so với các ngành khác, nhưng nhu cầu nhân lực sử dụng tiếng Nga tại Việt Nam vẫn rất lớn. Đây là một ngôn ngữ của một quốc gia lớn, có quan hệ hợp tác lâu dài với Việt Nam, nên cơ hội việc làm của sinh viên sau khi ra trường là vẫn rất sáng sủa.
Cùng với đó, các học bổng Nga hay học bổng chính phủ cũng là những cơ hội đáng giá cho những sinh viên mong muốn học tập và nghiên cứu tại xứ sở bạch dương. Đặc biệt, các chương trình học bổng hiệp định giữa Việt Nam và Nga, mặc dù không được quảng bá mạnh mẽ như các chương trình học bổng khác, nhưng lại là một trong những con đường tiềm năng giúp sinh viên Việt Nam tiếp cận nền giáo dục tiên tiến tại các trường đại học Nga.
Chưa bao giờ là quá muộn để học tiếng Nga
Mặc dù sự quan tâm của thí sinh đối với tiếng Nga có xu hướng giảm sút, nhưng vẫn có những lý do để lạc quan về tương lai của ngành học này. Những thách thức lớn đang chờ đón các sinh viên học tiếng Nga, nhưng đồng thời, ngành này vẫn giữ được một vị trí quan trọng trong các lĩnh vực ngoại giao, phiên dịch, nghiên cứu và kinh tế đối ngoại.
Các sinh viên học tiếng Nga cũng có thể tìm kiếm cơ hội việc làm tại các công ty quốc tế, các tổ chức liên chính phủ, hay các cơ quan ngoại giao. Hơn nữa, một số học bổng nhà nước từ các chương trình hợp tác quốc tế sẽ mở ra cơ hội cho các sinh viên đi du học và trau dồi kiến thức tại những trường đại học Nga danh tiếng.
Ngành tiếng Nga tại Việt Nam, mặc dù gặp không ít khó khăn về số lượng thí sinh đăng ký, nhưng vẫn là một lựa chọn đáng cân nhắc đối với những ai đam mê ngôn ngữ này và muốn khai thác cơ hội nghề nghiệp trong môi trường quốc tế. Với các chương trình học bổng hấp dẫn và nhu cầu nhân lực tại các tổ chức quốc tế, việc học tiếng Nga có thể mở ra nhiều cánh cửa mới cho những người dám chấp nhận thử thách.